Zginęli w niemieckich więzieniach i obozach zagłady.

autorzy: Michał Kajstura, Krzysztof Puzik

format: B5, okładka: miękka, klejona, stron: 360.

Czwarta część z serii Z dziejów gminy Chybie została poświęcona osobom, które zginęły w niemieckich więzieniach i obozach zagłady. Książka ta będzie stanowiła pierwszą część dotyczącą wojennych losów mieszkańców gminy Chybie. Temat ten jest bardzo rozległy i nie można go ująć w jednotomowym opracowaniu. W pierwszej kolejności zaczęliśmy od osób, które zginęły w niemieckich więzieniach i obozach zagłady bądź też zmarły krótko po wyjściu na wolność wskutek przeżytych tam tortur. Właśnie im poświęcona jest niniejsza publikacja. Nie można też zapomnieć o osobach, które zginęły w Wojnie Obronnej, w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie, tych którzy siłą zostali wcieleni do wojska niemieckiego, o ofiarach Katynia oraz ofiarach działań frontowych w 1945 roku. Kolejną grupę stanowią wszyscy ci, którzy przeżyli niemiecką i sowiecką niewolę. Należy również pamiętać o ofiarach pierwszych lat PRL-u, ale to już tematy na kolejne opracowania. Nikt jak dotąd nie zdecydował się na rzetelne upamiętnienie męczeństwa mieszkańców naszej gminy, dlatego też podjęliśmy ten trud. Materiały, które udało się zebrać w niniejszej publikacji tworzą niejako pomnik ich pamięci. Zamieszczone życiorysy zostały wzbogacone wybranymi materiałami archiwalnymi, do których zdołaliśmy dotrzeć przez ostatnie osiem lat. Wiele z nich udało się wzbogacić zdjęciami portretowymi ofiar oraz reprodukcjami ich własnoręcznych podpisów. Zebraliśmy informacje o śmierci 171 osób, w tym 101 mężczyzn, 49 kobiet i 21 dzieci. Najmłodszą ofiarą jest roczna Sulamita Tabacznik rozstrzelana razem z rodzicami w Kownie, a najstarszą Pinkus Surawski, który w chwili śmierci miał około 90 lat. Jesteśmy świadomi, że opracowanie to nie jest kompletne, a osób które zginęły w obozach czy więzieniach mogło być znacznie więcej.